Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm Lớp 3 tại trường tiểu học Khúc Xuyên, Thành phố Bắc Ninh

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm Lớp 3 tại trường tiểu học Khúc Xuyên, Thành phố Bắc Ninh

1. PHẦN 1. MỞ ĐẦU 1. Mục đích của sáng kiến 1.1. Lý do chọn đề tài “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người”. Đúng vậy, sự nghiệp trồng người chính là sự nghiệp giáo dục có vai trò cực kì quan trọng bởi sản phẩm của công việc này thật đặc biệt. Sản phẩm ấy chính là con người. Việc đào tạo, rèn luyện ra những con người vừa có tài, vừa có đức, vừa có kĩ năng làm việc là công việc không phải dễ dàng và cũng không phải một sớm, một chiều mà phải trải qua một quá trình, trong đó vai trò của người giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học có một vị trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản. Đảng và nhân dân ta luôn quan tâm việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em: coi đây là sự nghiệp cao quý, là trách nhiệm to lớn đối với thế hệ tương lai, đối với tiền đồ của dân tộc và của đất nước. Giáo dục là nền móng của sự phát triển khoa học - kĩ thuật, giáo dục mang lại sự phát triển cho nền kinh tế quốc dân, nền văn minh của đất nước. Với mục tiêu giáo dục của Việt Nam là đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ, có nghề nghiệp và kĩ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đứng trước những đòi hỏi của sự phát triển nền kinh tế- xã hội trong giai đoạn mới, nhu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao thì mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh được xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu đối với mỗi đơn vị trường học, mỗi cấp học. Cấp Tiểu học được xác định là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học “nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản giáo viên để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở” (Luật Giáo dục). Đặc điểm lao động sư phạm của bậc Tiểu học thì thông thường mỗi giáo viên là một giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp dạy hầu hết các
2. 2 môn ở tiểu học, có rất nhiều thời gian trên lớp mình, có trách nhiệm trực tiếp tổ chức dạy học, giáo dục và tổ chức, hướng dẫn thực hiện mọi hoạt động giáo dục của lớp mình chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm ở bậc tiểu học có một vị trí rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Chính vì vậy, giáo viên chủ nhiệm phải là người có năng lực, kinh nghiệm và uy tín, có khả năng tổ chức tốt công tác dạy học và giáo dục học sinh của một lớp. Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm bậc tiểu học phải là một “ người thầy tổng thể” là người thầy mẫu mực, tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Là người giáo viên, hơn ai hết chúng ta phải thấy được trọng trách của mình trong sự nghiệp trồng người. Muốn các em trở thành những con ngoan trò giỏi thì người giáo viên phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Công tác chủ nhiệm lớp là công tác rất quan trọng trong nhà trường. Vấn đề này từ trước tới nay vẫn được rất nhiều giáo viên quan tâm bởi nó góp phần tích cực trong việc nâng cao chất lượng học tập và rèn luyện của học sinh. Đặc biệt đối với bậc tiểu học thì công tác chủ nhiệm càng quan trọng hơn bao giờ hết bởi người giáo viên không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà còn phải quan tâm đến sự phát triển của các em về mọi mặt. Công tác chủ nhiệm là một công việc thường xuyên, khá gắn bó với người giáo viên và giáo viên dạy bộ môn nào cũng từng kinh qua công tác này. Vì vậy, đối với mỗi nhà giáo trong quá trình đảm nhiệm trọng trách này đều tích lũy cho mình một số kinh nghiệm riêng. Hơn nữa trong thời đại ngày nay, cùng với sự tiến bộ xã hội, sự giao lưu văn hóa, kinh tế rộng rãi như đã nói ở trên thì vấn đề làm sao để đáp ứng tốt vai trò của một giáo viên chủ nhiệm là vấn đề không hề cũ. Kéo theo, những kinh nghiệm mà giáo viên chủ nhiệm tích lũy được cần được quan tâm, chia sẻ, bồi dưỡng thêm nhằm mục đích làm tốt công tác chủ nhiệm, làm tốt nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân đã tin tưởng giao phó là giáo dục, rèn luyện các em ngày càng tốt hơn, giúp các em trở thành những người lao động “vừa hồng, vừa chuyên”, sống hoàn thiện, có ích trong tương lai.
3. 3 Thực tiễn là như vậy đó, cho nên giáo viên chủ nhiệm phải có phương pháp như thế nào để có hiệu quả cao nhất, công tác chủ nhiệm của một giáo viên thành công đồng nghĩa với việc giúp các em hoàn thiện mình hơn, xây dựng được tập thể lớp vững mạnh, đưa nhà trường ngày càng tiến lên. Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công của người giáo viên bởi yêu cầu ngày càng cao của xã hội đang ngày càng phát triển, bởi tình hình cuộc sống vẫn luôn tồn tại những tác động xấu đến học sinh, bởi sự mưu sinh của gia đình nên không ít phụ huynh đã giao phó việc giáo dục con cái cho nhà trường. Chính vì những lẽ đó mà tôi đã dành khá nhiều thời gian, tâm sức cho công tác chủ nhiệm lớp của mình. Qua thực tiễn công tác , học tập tìm tòi và học hỏi nhiều ở các đồng nghiệp, tôi mạnh dạn trình bày đề tài: “Một số kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 3 tại trường tiểu học Khúc Xuyên, thành phố Bắc Ninh” nhằm đúc kết kinh nghiệm từ quá trình chủ nhiệm lớp của bản thân tôi trong các năm học vừa qua, đặc biệt là năm 2021 - 2022. Được chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong công tác chủ nhiệm lớp. Nhận được những lời góp ý, nhận xét từ cán bộ quản lí nhà trường, từ Ban Giám khảo của Phòng Giáo dục và từ các bạn đồng nghiệp, để tôi phát huy những mặt mạnh, điều chỉnh, khắc phục những thiếu sót cho hoàn thiện hơn. Rèn luyện tinh thần năng động; giữ lửa lòng say mê, sáng tạo; cố gắng học tập, tự cải tạo mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại. 1.2. Mục đích, đối tượng, phương pháp nghiên cứu, đối tượng khảo sát, nhiệm vụ, phạm vi và thời gian thực hiện 1.2.1. Mục đích: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học Khúc Xuyên, thành phố Bắc Ninh, kết hợp với thực tiễn trực tiếp nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, đề xuất các biện pháp thực hiện công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học góp phần từng bước nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học. 1.2.2. Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và đối tượng khảo sát: a. Đối tượng: Học sinh lớp 3A- trường Tiểu học Khúc Xuyên
4. 4 b. Phương pháp nghiên cứu: - Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: + Nghiên cứu Nghị quyết TW II, khóa VIII của Đảng, Các nội dung của điều lệ trường Tiểu học, Văn bản Luật giáo dục, các tài liệu văn bản của các chuyên gia về giảng dạy môn đạo đức, cẩm nang giáo dục Kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học + Thu thập các tài liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu, đặc biệt về công tác chủ nhiệm lớp; phân tích, phân loại, xác định các khái niệm cơ bản; đọc sách, tham khảo các công trình nghiên cứu có liên quan để hình thành cơ sở lý luận cho đề tài, những văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục, đào tạo liên quan đến nội dung đề tài nghiên cứu. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Điều tra bằng bảng hỏi: Phiếu trưng cầu gồm các câu hỏi đóng/mở về vấn đề về tìm hiểu hoàn cảnh, thông tin phụ huynh và học sinh. Đối tượng khảo sát sẽ là phụ huynh và học sinh lớp 3A. + Phương pháp quan sát: Quan sát các học sinh lớp 3A nói riêng và học sinh ở trường Tiểu học Khúc Xuyên, thành phố Bắc Ninh nói chung. + Phương pháp xử lý, phân tích và sử dụng các thông tin đã thu thập được trong quá trình nghiên cứu thuộc phạm vi đề tài. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm để đánh giá chất lượng: + Lập hồ sơ, biểu bảng, biểu mẫu, kiểm chứng tính khả thi. Thống kê so sánh, phân tích trường hợp điển hình. + Dựa trên thực trạng kết quả công tác chủ nhiệm qua các nguồn số liệu, các số liệu thống kê về chất lượng HS trong năm học nhằm đưa ra những nhận định, phân tích, đánh giá thực trạng và giải pháp làm tốt công tác chủ nhiệm ở nhà trường. c. Đối tượng khảo sát: Học sinh lớp 3A- Trường Tiểu học Khúc Xuyên, Thành phố Bắc Ninh. 2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến Giáo dục là quá trình Giáo dục là quá trình toàn vẹn hình thành nhân cách, được tổ chức có mục đích, có kế hoạch, thông qua hoạt động và quan hệ giữa
5. 5 nhà giáo dục và người được giáo dục nhằm chiếm lĩnh kinh nghiệm xã hội của loài người. Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng hành vi nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ , hành vi, thói quen ứng xử đúng đắn trong xã hội. Theo quan niệm của Hồ Chí Minh con người ta khi mới sinh ra vốn bản chất là tốt, nhưng chỉ sau do ảnh hưởng của giáo dục và môi trường sống cùng sự rèn luyện, phấn đấu của mỗi cá nhân mà hình thành con người thiện- ác khác nhau. Câu nói của người xưa trong Tam Tự Kinh: “ Nhân chi sơ, tính bản thiện” đã từng được Người nhắc lại nhiều lần trong các bài viết, bài nói chuyện. Theo Người con người sinh ra bản chất là tốt, song trong xã hội luôn có cái thiện và cái ác nên trong bản thân mỡi con người cũng có thiện – ác. Cái ác có là do ảnh hưởng của xã hội và sự biến đổi của mỗi con người. Do đó, giáo dục là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng và cần thiết là rèn luyện, biến đổi dần dần tính cách con người, hướng người ta đến sự hoàn thiện của một nhân cách tốt đẹp, xây dựng một xã hội với những con người có ích và hướng thiện. Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng người không chỉ là sự nghiệp của toàn nhân loại nói chung mà còn là của toàn Đảng, toàn dân ta. Đối với nước ta, giáo dục được xác định là “quốc sách hàng đầu”, là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi sự thành bại của một con người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng thịnh của đất nước đều phụ thuộc vào kết quả của hoạt động giáo dục “ Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Hơn thế, trong thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần thiết. Làm thế nào để những người chủ nhân tương lai của đất nước có đủ cả đức lẫn tài? Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội , của tất cả những người làm công tác giáo dục, đặc biệt là của người giáo viên chủ nhiệm lớp- người trực tiếp và thường xuyên nhất tiếp xúc với các em học sinh. Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với các em học sinh, người ở bên cạnh luôn giải đáp mọi khó khăn, thắc mắc của các em, người mà các em kính trọng và yêu quý được các em coi như cha mẹ không ai khác chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp.
6. 6 Là một giáo viên chủ nhiệm lớp tôi rất mong muốn học trò của mình là những con ngoan, trò giỏi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em có thể tự tin, năng động, bản lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân có ích cho xã hội. 3. Đóng góp của sáng kiến nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Là một giáo viên chủ nhiệm lớp tôi rất mong muốn học trò của mình là những con ngoan, trò giỏi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em có thể tự tin, năng động, bản lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân có ích cho xã hội. Người giáo viên chủ nhiệm hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Người chủ nhiệm lớp đóng rất nhiều vai trò: vừa là thầy dạy học , vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình. Giáo viên có chỉ đạo, quản lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi mọi hoạt động của lớp đã đi vào nền nếp thì việc học tập của các em chăc chắn sẽ tốt hơn. Vì vậy, việc sử dụng sáng kiến kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp sẽ góp phần trong việc: - Ghi lại những biện pháp mình đã làm để suy ngẫm, để chọn lọc và đúc kết thành kinh nghiệm của bản thân. - Được chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong công tác chủ nhiệm lớp. - Nhận được những lời góp ý. Nhận xét từ Ban giám hiệu Nhà trường và từ các bạn đồng nghiệp, để tôi có thể phát huy được những mặt mạnh, điều chỉnh và khắc phục những thiếu sót cho hoàn thiện hơn. - Rèn luyện tinh thần năng động, giữ lửa lòng say mê, sáng tạo; cố gắng học tập tự cải tạo mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại. PHẦN 2. NỘI DUNG Chương 1. KHÁI QUÁT THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TIỂU HỌC
7. 7 Nhiệm vụ giáo dục trẻ không chỉ là nhiệm vụ của thầy cô mà còn là nhiệm vụ của cha mẹ học sinh, nhiệm vụ của toàn xã hội. Đội ngũ giáo viên trong nhà trường là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất trong tập thể sư phạm, làm nhiệm vụ giáo dục, giảng dạy, là người quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường, trong dod đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp người quản lý giáo dục trực tiếp học sinh một lớp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong giáo dục nhân cách cho học sinh. Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh, người giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học phải là người toàn diện, là người mẫu mực, là tấm gương sáng để học sinh noi theo. Ở trường, đối với các em thì thầy cô giáo chu nhiệm là người có uy tín nhất, là người mà các em luôn yêu quý, tin tưởng và phục tùng nhất và luôn nghe lời thầy cô giáo của mình. Thầy cô giáo chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến mọi hoạt động và sự phát triển toàn diện của các em. Học sinh tiểu học thật ngây thơ và trong sáng, các em như tờ giấy trắng, thầy cô là những người có trách nhiệm viết lên những điều đẹp đẽ nhất, những điều thật ý nghĩa đối với các em và đối với đất nước. Học sinh tiểu học như mầm cây mới nhú, rất cần sự che chở, bảo vệ, chăm sóc, uốn nắn không chỉ của thầy cô giáo mà còn của gia đình và của cả xã hội. Học sinh tiểu học có thể tiếp nhận mọi điều được giáo dục từ thầy cô, gia đình và ngoài xã hội. Gia đình là nơi các em sinh ra và lớn lên từ nhỏ, thời gian các em sinh hoạt cùng gia đình chiếm nhiều hơn thời gian học ở trường , mọi điều ở gia đình có ảnh hưởng tác độnglớn đối với các em. Vì vậy bố mẹ, các thành viên trong gia đình cần biết quan tâm, cần có phương pháp giáo dục phù hợp nhằm góp phần giáo dục toàn diện các em. Xã hội, địa phương có tác động lớn tới sự phát triển của giáo dụ, có ảnh hưởng đến nhiệm vụ, quyền lợi của học sinh. Xã hội, địa phương có điều kiện và trách nhiệm làm thay đổi bộ mặt giáo dục tại địa phương đó. 1. Thuận lợi: Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường tiểu học nói chung đã được chú trọng. Trường tiểu học Khúc Xuyên cũng như các trường khác đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác chủ nhiệm lớp đầu năm học, chú
8. 8 trọng đến những giáo viên trẻ, nhiệt huyết, giáo viên có năng lực và giàu kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục HS. Ban giám hiệu nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên. Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc Tiểu học - bậc học nền tảng cho quá trình học của con em mình. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất cần thiết góp phần quyết định thành công của người giáo viên chủ nhiệm, của người thầy và của nhà trường. 2. Khó khăn: Trong thực tế vẫn còn tình trạng nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp, coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ năng trong công tác chủ nhiệm lớp. Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn hóa làm sao cho tốt, cho giỏi còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa quan tâm nhiều. Trong khi đó mục tiêu của giáo dục nước ta không chỉ giáo dục con người có tri thức mà còn cần đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và có kĩ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì Công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Cha mẹ, gia đình học sinh phần lớn cũng tham gia thường xuyên vào việc giáo dục các em ở nhà. Tuy vậy, họ là người không được đào tạo nghề dạy học nên họ không đủ phương pháp, kĩ năng hoặc không có phương pháp và kĩ năng phù hợp trong việc giáo dục trẻ nên việc giáo dục con cái gặp rất nhiều khó khăn. Một số phụ huynh học sinh vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn, bố mẹ đi làm xa để con ở nhà với ông bà hoặc gia đình không hạnh phúc nên chưa quan tâm đến việc học của con em ở nhà cũng như ở trường, việc giáo dục con cái của họ là “ Trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy học và
9. 9 giáo dục của thầy cô ở trường, làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn. Kết quả khảo sát đầu năm lớp 3A của tôi chủ nhiệm với 2 môn Toán, Tiếng Việt và kết quả xếp loại về phẩm chất, năng lực năm học 2020-2021 như sau: Môn Tiếng Việt Môn Toán Phẩm chất Năng lực Số Điểm Điểm từ Điểm Điểm từ Đạt Tốt Đạt Tốt HS dưới 5 5 đến 10 dưới 5 5-10 SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % 39 2 5,1 37 94.9 3 7,7 36 92,3 15 38,5 24 61,5 18 46,2 21 53,8 Chương 2. NHỮNG GIẢI PHÁP ĐÃ ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC KHÚC XUYÊN Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều tra thông qua phiếu sau đây. Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra sau đây và yêu cầu các em điền đầy đủ 10 thông tin trong phiếu. GIỚI THIỆU BẢN THÂN 1. Họ và tên: . 2. Là con thứ . Trong gia đình. 3. Hoàn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo): . 4. Kết quả học tập năm lớp 2: 5. Môn học yêu thích: 6. Môn học còn gặp khó khăn: . 7. Góc học tập ở nhà (có, không) 8. Những người bạn thân nhất trong lớp: . 9. Sở thích của em:
10. 10 10.Địa chỉ gia đình: Số nhà: , khu phố: phường: Số điện thoại gia đình: Qua phiếu điều tra này tôi nắm bắt được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh để ghi vào sổ chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh. Sau khi điều tra phân loại từng đối tượng học sinh từ đầu năm, tôi đã trực tiếp trao đổi với phụ huynh về từng đối tượng học sinh và đồng thời nhận được những thông tin từ phái phụ huynh. Từ đó kịp thời có kế hoạch cụ thể để tập trung giáo dục học sinh. * Đối với học sinh khó khăn về nhận thức các môn văn hóa: Trước hết cần biết các em khó khăn về môn gì? Mức độ đọc- viết ra sao? Nguyên nhân nào dẫn đến việc học còn gặp khó khăn. Để giúp các em tiến bộ trong học tập, tôi luôn suy nghĩ tìm ra những cách dạy, luôn học hỏi đồng nghiệp đi trước để có những phương pháp dạy học hay nhất để giúp đỡ, chỉ dẫn cho học sinh gặp khó khăn. Bên cạnh đó, tôi thường xuyên kiểm tra, theo dõi việc học bài và làm bài tập của học sinh. * Đối với học sinh nghịch ngợm trong lớp: Việc giúp các đối tượng này chấp hành tốt nội quy của lớp đòi hỏi tốn nhiều thời gian. Đối với những học sinh này, tôi luôn tạo sự gần gũi thân thiện, luôn phát hiện những điều tốt, có tiến bộ và tuyên dương kịp thời, đặc biệt, luôn sát sao theo dõi thường xuyên nhằm phát hiện, uốn nắn kịp thời những biểu hiện, thái độ, hành vi chưa tốt cũng như những trò nghịch ngợm có hại để dần giúp các em có những thái độ đúng đắn hơn trong học tập. Mặt khác tôi thường xuyên liên lạc, thông báo với phụ huynh của những học sinh này để cùng theo dõi, nhắc nhở và tạo môi trường giáo dục chặt chẽ hơn giữa nhà trường và gia đình. Bên cạnh việc quan tâm đến từng đối tượng học sinh, đội ngũ cộng tác đắc lực nhất giúp tôi hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp là ban cán sự lớp. Đây là lực lượng đóng vai trò quan trọng với chất lượng học tập cũng như nền nếp lớp. *Đối với học sinh năng khiếu:
11. 11 Đối với những em này, trong quá trình giảng dạy tôi luôn kết hợp ra các câu hỏi, bài tập nâng cao hơn, khó hơn nhất là Toán và tiếng Việt làm cho các em không nhàm chán và tạo cho các em hứng thú học tập. Qua đó giáo viên phát hiện những nhân tài về chương trình nâng cao, tư vấn với phụ huynh mua thêm sách tham khảo giải các bài tập khó cho các em nhằm trang bị những kiến thức cơ bản để tham gia thi giành giải cho những học sinh tài năng các cấp. Bên cạnh các môn học tôi luôn quan niệm rằng “ Nét chữ, nết người”: ở lớp tôi luôn chú ý đến việc rèn chữ viết, giữ gìn sách vở của các em nên hàng tháng có chấm nhận xét, đánh giá xếp loại khen thưởng những em giữ vở sạch sẽ, chữ đẹp, ngay ngắn. Để các em cùng nhau thi đua và có thói quen tự rèn luyện chữ viết, giữ gìn sách vở của mình đẹp hơn. Hàng ngày, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho các em luyện viết từng bài rõ ràng. Những em viết đẹp tôi yêu cầu các em luyện viết nhiều kiểu chữ khác nhau. Giúp các em ham rèn, viết chữ đẹp. Qua đó rèn đức tính cẩn thận trong mọi việc cho các em. *Đối với những học sinh có hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn: Tôi luôn quan tâm gần gũi, quan tâm, hòa đồng, động viên để các em cố gắng trong học tập như phát động phong trào “đôi bạn cùng tiến”, “ giúp bạn nghèo vượt khó”, “Nuôi heo đất”. Tranh thủ sự quan tâm, giúp đỡ của Hội nhóm từ thiện nhằm đỡ đầu cho các em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn về kinh tế được trang bị đầy đủ sách vở, quần áo, tài liệu phục vụ cho việc học tập. Thường xuyên trao đổi riêng với phụ huynh qua zalo, qua điện thoại để bàn bạc, khuyên họ khắc phục khó khăn tạo điều kiện cho con em mình học tập, nhất là thời điểm phải học trực tuyến, khuyến khích, nhắc nhở phụ huynh trang bị điện thoại thông minh để học sinh có phương tiện học tập, tuy các em phải dừng việc đến trường nhưng vẫn không phải dừng việc học. *Đối với những học sinh mồ côi: Bản thân tôi luôn gần gũi, yêu thương, chia sẻ cùng các em về sự thiếu thốn tình cảm của gia đình. Luôn động viên, giúp đỡ các em cả về vật chất lẫn tinh thần bằng chính tấm lòng của người thầy, “người mẹ thứ hai” của các em để các em được yên tâm học tập.
12. 12 Tôi kêu gọi học sinh trong lớp ủng hộ vở, đồ dùng học tập, quần áo cũ để các em có điều kiện học tập, trang phục phù hợp với các bạn trong lớp. Ngoài ra để tăng cường chất lượng học tập chung của lớp, tôi xây dựng các tổ nhóm, đôi bạn cùng tiến, học sinh học tốt kèm học sinh học yếu, yêu cầu học sinh cần tập trung trong việc học tập ở nhà. Bên cạnh đó, tôi còn tổ chức cho các em tham gia các buổi sinh hoạt ngoại hóa như: “đố vui để học”, “trò chơi học tập” nhằm phát huy tính tích cực học tập của các học sinh. Qua đó học sinh có điều kiện học mà vui, vui mà học, giảm bớt đi sự căng thẳng. * Giải pháp – biện pháp: a) Mục tiêu của giải pháp- biện pháp: Xác định mục tiêu, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp Tổ chức lớp học, hướng dẫn học sinh học tập nội quy học sinh, thực hiện 5 nhiệm vụ học sinh tiểu học Thực hiện tốt kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp và đạt các chỉ tiêu phấn đấu trong năm học nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh. Tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị chính đáng của phụ huynh học sinh. Điều tra điều kiện học tập của học sinh. Từ đó có biện pháp kết hợp, hợp tác, tạo điều kiện nhằm tìm hiểu nguyên nhân, điều kiện học tập, nguyện vọng, sở thích của học sinh, giáo viên có cơ sở, có điều kiện tốt để có định hướng, kế hoạch phân loại điều kiện học sinh và có phương pháp dạy học và giáo dục phù hợp với từng học sinh có hiệu quả. b) Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp Với thực trạng về các mặt và chất lượng HS như trên, GV đã thực hiện áp dụng một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện HS như sau: Bản thân giáo viên chủ nhiệm là người phải có lập trường tư tưởng vững vàng. Không ngừng học tập tu dưỡng đạo đức, chính trị. Luôn luôn học tập, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện, đúc rút nhiều kinh nghiệm từ chính bản thân và đồng nghiệp trong quá trình công tác. Luôn thực hiện đúng kế hoạch của nhà trương đề ra, quy chế chuyên môn. Luôn luôn học hỏi, tìm tòi các phương pháp kĩ thuật dạy học mới, tích cực thực hiện đúng
13. 13 mục tiêu giáo dục nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục học sinh tại lớp mình phụ trách và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện HS của nhà trường. Giáo viên chủ nhiệm ở tiểu học cần học tập nghiên cứu hiểu rõ các văn bản quy định của ngành giáo dục, hiểu Luật giáo dục tiểu học và Điều lệ trường tiểu học, Chuẩn nghề nghiệp tiểu học để có kế hoạch dạy học, giáo dục phù hợp với lứa tuổi, đúng với mục tiêu giáo dục tiểu học. Tổ chức lớp, hướng dẫn học tập: Giáo viên chủ ngiệm tổ chức họp lớp đầu năm học, bầu cán bộ lớp, phân chia tổ hợp lý trong việc học tập và lao động của lớp. Nhắc nhở một số nền nếp của lớp, hướng dẫn chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập đầu năm học. Hướng dẫn học sinh cách sắp xếp thời gian học tập hợp lý trong ngày và học tập ở nhà. Phân công nhiệm vụ Giáo viên chủ nhiệm phân công, hướng dẫn cán bộ lớp, các tổ học sinh thực hiện nhiệm vụ hàng ngày, hàng tuần, tháng và suốt cả năm học. Học sinh học tập nội quy học sinh, nhiệm vụ HS tiểu học và các quy định khác: Giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức, hướng dẫn cho học sinh học tập, thực hiện nội quy học sinh, 5 nhiệm vụ của học sinh tiểu học và một số quy định đầu năm học của nhà trường( thực hiện trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần) Học sinh thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm theo hướng dẫn của GV: Giáo viên chủ nhiệm là người lên Kế hoạch công tác chủ nhiệm, cả giáo viên chủ nhiệm và học sinh của lớp đó đều phải thực hiện các nội dung cụ thể có liên quan trong kế hoạch công tác chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức triển khai, hướng dẫn cho học sinh học tập, nắm bắt được và thực hiện kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp hàng tuần, hàng tháng, năm và các chỉ tiêu phấn đấu trong năm học bằng cách đọc, nghe hoặc cho ghi chép một số ý chính của kế hoạch, chỉ tiêu phấn đấu và hướng dẫn học sinh phấn đấu thực hiện.( Thực hiện trong tiết sinh hoạt lớp cuối tuần). Ngoài điều tra theo sổ công tác chủ nhiệm thì giáo viên cần phải tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị của PHHS, điều tra thêm về điều kiện học tập của học sinh theo phiếu điều tra bên dưới.
14. 14 Tìm hiểu nguyện vọng, đề nghị của phụ huynh học sinh: Nhằm tìm hiểu những điều PHHS mong muốn, đề nghị đối với con em mình, đối với giáo viên chủ nhiệm, các thầy cô giáo bộ môn Để từ đó GV chủ nhiệm có điều kiện, có kế hoạch và biện pháp thực hiện nhằm mục tiêu giáo dục HS. Giáo viên có thể giải quyết được thì thực hiện ngay, nội dung nào cần sự kết hợp hoặc thuộc quyền của Ban giám hiệu nhà trường thì giáo viên sẽ kết hợp hoặc đề nghị Ban giám hiệu nhà trường xem xét giải quyết, nội dung nào chưa thể hoặc không thể đáp ứng được đề nghị, nguyện vọng của phụ huynh thì giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp, trao đổi, giải thích để phụ huynh hiểu rõ tạo điều kiện tốt cho con em học tập. Mẫu phiếu: (Số lượng phiếu đủ cho số phụ huynh của lớp) PHIẾU TÌM HIỂU MONG MUỐN ĐỀ NGHỊ CỦA PHỤ HUYNH HỌC SINH Họ tên phụ huynh học sinh: 1 Đối với giáo viên chủ nhiệm: 2 Đối với giáo viên bộ môn: 3 Mong muốn, đề nghị khác của phụ huynh (nếu có): Lưu ý: Phụ huynh có thể không cần ghi tên, chỉ cần ghi điều muốn nói, mong muốn, đề nghị, cần trao đổi Điều tra điều kiện học tập của học sinh Mẫu phiếu: PHIẾU ĐIỀU TRA HỌC SINH 1. Họ và tên học sinh: 2. Chỗ ở hiện nay: 3. Số điện thoại của gia đình: 4. Họ tên cha: tuổi: Nghề nghiệp: 5. Họ tên mẹ: tuổi: Nghề nghiệp: 6. Gia đình có bao nhiêu anh, chị em?
15. 15 7. Em là con thứ mấy trong gia đình? 8. Hoàn cảnh sống, điều kiện kinh tế hiện nay của gia đình em thế nào? 9. Ngoài giờ học em có làm gì để giúp đỡ gia đình không? 10. Ở nhà, em học bài vào những lúc nào? Khoảng bao lâu thời gian? 11. Trong học tập và trong cuộc sống em có những khó khăn gì? 12. Em có nhiều bạn thân không? Bạn ở nhà hay bạn ở trường? Có bao nhiêu bạn? 13. Em có mong muốn, mơ ước gì? Học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ: giáo viên chủ nhiệm tổ chức, hướng dẫn cho học sinh sinh hoạt 15 phút đầu giờ thường xuyên, sinh hoạt lớp hàng tuần có hiệu quả nhằm xây dựng tốt nền nếp lớp học, nền nếp đội viên và các kĩ năng ch và o học sinh. Học sinh thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua: học sinh cần nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa của các cuộc vận động và phong trào thi đua trong trường học bằng cách giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh học tập tại lớp nắm được kế hoạch, nội dung, ý nghĩa của các cuộc vận động, phong trào thi đua, từ đó hướng dẫn học sinh tham gia tích cực vào các cuộc vận động và phong trào thi đua đang được thực hiện( tổ chức vào tiết sinh hoạt lớp cuối tuần). Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Một học sinh muốn có kết quả học tập tốt, ngoài việc tiếp thu những kiến thức ở trên lớp thôi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại nhà cũng vô cùng quan trọng. Trong khi đó, tôi thấy điều kiện gia đình, không gian sống của học sinh cũng như nhận thức của cả phụ huynh lẫn học sinh chỉ dừng lại ở nhận thức học tại lớp là đủ. Và điều này ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Muốn học sinh học ở nhà có hiệu quả buổi tối cụ thể thì các
16. 16 em phải có góc học tập và mỗi em phải có phương pháp tự học ở nhà. Về phương pháp học tập tôi có thể hướng dẫn cho từng em. Nhưng còn góc học tập thì gia đình phải làm cho con em của mình. Khi các em đã có góc học tập tôi yêu cầu các em phải lập thời gian biểu buổi chiều và buổi tối thật cụ thể, phù hợp với tình hình gia đình và phải được cha mẹ kí nhận. Thông qua thời gian biểu, tôi biết được chính xác thời gian học bài ở nhà của từngem. Sau đây là mẫu thời gian biểu tôi làm mẫu để hướng dẫn học sinh: THỜI GIAN BIỂU Thời gian Công việc 6 giờ Thức dậy 7 giờ 15 phút -10 giờ 30 phút Học ở trường 10 giờ 45 phút – 13 giờ Làm việc nhà giúp đỡ cha mẹ, ăn trưa, nghỉ ngơi. 13 giờ 30 phút – 16 giờ 30 phút Học ở trường 16 giờ 45 phút – 17 giờ 30 phút Đi chơi, đọc truyện 18 giờ - 19 giờ Tắm rửa, ăn tối, trò chuyện với gia đình 19 giờ 15 phút – 20 giờ 15 phút Ôn lại bài cũ 20 giờ 15 phút – 21 giờ 15 phút Xem tivi, đi ngủ Tôi phân chia lớp thành các nhóm theo khu vực dân cư( theo tổ) và phân công mỗi nhóm một nhóm trưởng. Em nhóm trưởng sẽ kiểm tra vad báo cáo với tôi tình hình tự học ở nhà của các thành viên trong nhóm và đặc biệt lưu ý đến những bạn học yếu hoặc chưa có ý thức tự học ở nhà. Thấy tôi quan tâm đến việc học ở nhà của con em mình nên phụ huynh cũng nhiệt tình phối hợp với tôi: nhắc nhở, kiểm tra và tạo điều kiện cho con em mình học tập ở nhà sự tiến bộ của học sinh cá biệt được tôi thường xuyên thông báo cho gia đình biết qua điện thoại. Vì vậy, phụ huynh rất vui và càng quan tâm đến việc học của các em. Động viên, khích lệ kịp thời: giáo viên chủ nhiệm cần có biện pháp kịp thời khen ngợi, động viên, khuyến khích hay nhắc nhở học sinh trong tiết sinh hoạt lớp cũng như trong tiết học hằng ngày nhằm phát huy tính tự giác, tích cực của học sinh.